Στο https://ellak.gr/ θα βρείτε επίκαιρη ενημέρωση, ειδήσεις και προτάσεις από όλα τα blogs της ΕΕΛΛΑΚ για το ανοιχτό λογισμικό, τα ανοιχτά πρότυπα, τα ανοιχτά δεδομένα, το ανοιχτό περιεχόμενο, την ανοιχτή επιστήμη, την ανοιχτή διακυβέρνηση και την ανοιχτή τεχνητή νοημοσύνη. Ασχολείστε ή θέλετε να ασχοληθείτε με κάποιον από αυτούς τους τομείς και θα θέλατε να αναδειχθεί η δουλειά ή οι απόψεις σας; Στείλτε το άρθρο ή την πρότασή σας στο editors@eellak.gr και συμβάλετε ενεργά στα σχετικά blogs και στις ομάδες εργασίας της ΕΕΛΛΑΚ. Για να ανακαλύψετε όλες τις δράσεις και τις ομάδες της ΕΕΛΛΑΚ, επισκεφθείτε το https://ellak.gr/wiki/ και το https://mathe.ellak.gr/ και βρείτε πού και πώς μπορείτε να συμμετέχετε σήμερα

Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ έφερε στην επιφάνεια τις διαχρονικές παθογένειες στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων: αδιαφάνεια, τεχνολογική εξάρτηση από κλειστά συστήματα, έλλειψη δημόσιου ελέγχου και κίνδυνο καταστρατηγήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών – ΕΕΛΛΑΚ, με τη στήριξη της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς και άλλων φορέων, κατέθεσε προς τον Πρωθυπουργό, την κυβέρνηση, τα κόμματα και τα μέλη της εξεταστικής επιτροπής ένα ολοκληρωμένο πακέτο προτάσεων για ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος αγροτικών επιδοτήσεων.

Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών και το ΙΤΥΕ Διόφαντος διοργανώνουν στις 13 Δεκεμβρίου 2025 το 9ο Συνέδριο MoodleMoot και καλούν όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις προτάσεις τους έως τις 7 Δεκεμβρίου 2025 στο https://pretalx.ellak.gr/moodlemoot-2025/cfp Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί φέτος δια ζώσης, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων “Διόφαντος” ( Ν. Καζαντζάκη, Πανεπιστημιούπολη Πατρών)

Είναι γενική διαπίστωση ότι οι προηγμένες τεχνολογίες της Πληροφορικής και ειδικότερα η “Τεχνητή Νοημοσύνη” επιφέρουν δραματικές αλλαγές στη λειτουργία των Μέσων Επικοινωνίας και Ενημέρωσης(ΜΜΕ). Ιδιαίτερα στο ελληνικό τοπίο των ΜΜΕ, η αξιοποίηση τους αναδύει σημαντικές προκλήσεις. Σας καλούμε να γίνετε μέλη της ομάδας εργασίας της ΕΕΛΛΑΚ για τα Open Media και να συμβάλλετε στην προώθηση μοντέλων ανοιχτής συνεργατικότητας και καινοτομίας στο χώρο των ΜΜΕ

Η παγκόσμια δυναμική που διαμορφώνεται γύρω από τα πλήρως ανοιχτά μεγάλα γλωσσικά μοντέλα δημιουργεί μια ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα. Τα τελευταία δύο χρόνια, η διεθνής επιστημονική κοινότητα απέδειξε ότι μπορούν να κατασκευαστούν κορυφαία LLMs με απόλυτη διαφάνεια, δημόσια διαθέσιμα βάρη(weights), ανοιχτά δεδομένα εκπαίδευσης και αναλυτική τεκμηρίωση. Το Apertus, το OLMo και το BLOOM αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα. Η Ελλάδα όμως έχει ένα μοναδικό πλεονέκτημα: μία από τις αρχαιότερες γλωσσικές παραδόσεις στον κόσμο, η οποία παραμένει ζωντανή και εξελισσόμενη. Μπροστά σε αυτή την πρόκληση, καθίσταται αναγκαία η δημιουργία ενός πλήρως ανοιχτού ελληνικού μοντέλου που να καλύπτει το ιστορικό και διαλεκτικό εύρος της γλώσσας από την αρχαϊκή περίοδο έως σήμερα.

Στον 21ο αιώνα, η ισχύς δεν εκδηλώνεται πια με στρατούς, σύνορα και παραδοσιακές συμμαχίες. Η νέα γεωπολιτική τάξη συγκροτείται γύρω από αλγόριθμους, chips, δίκτυα υπολογισμού, δεδομένα και τεχνητή νοημοσύνη. Το σύνολο αυτών των επιπέδων – από το υλικό μέχρι τις εφαρμογές – σχηματίζει αυτό που πολλοί αποκαλούν «το Stack»: μια διαστρωμάτωση τεχνολογικής ισχύος που καθορίζει τους όρους ύπαρξης των σύγχρονων κοινωνιών. Δεν πρόκειται απλώς για τεχνολογικές υποδομές. Είναι ο νέος μηχανισμός πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κυριαρχίας.

Η ευρωπαϊκή ενεργειακή μετάβαση έχει φτάσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η ηλεκτροκίνηση, η βιομηχανία μηδενικών εκπομπών και —πάνω απ’ όλα— τα ενεργοβόρα data centers για Τεχνητή Νοημοσύνη απαιτούν ένα δίκτυο πιο έξυπνο, πιο γρήγορο και πολύ πιο ευέλικτο. Όμως τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι διαχειριστές των δικτύων μέχρι σήμερα δεν φτιάχτηκαν ποτέ για να χειριστούν τέτοια πολυπλοκότητα.

ην ημέρα της πρόσφατης παγκόσμιας βλάβης του Cloudflare, εκατομμύρια χρήστες είδαν το ίδιο τρομακτικό μήνυμα: «500 error». Για αρκετούς, αυτό ήταν απλώς μια ενόχληση. Για όσους παρακολουθούν την αρχιτεκτονική του διαδικτύου, ήταν ένα καμπανάκι. Ένα πολύ ηχηρό.

Η Mozilla ανακοίνωσε ότι εντάσσεται ως νέο μέλος στη Digital Public Goods Alliance (DPGA), μια πρωτοβουλία υποστηριζόμενη από τον ΟΗΕ που στοχεύει στη διάδοση και ενίσχυση των ανοιχτών τεχνολογιών προς όφελος της κοινωνίας.

Το European Organisation for Nuclear Research (CERN) αποτελεί εδώ και δεκαετίες σημείο αναφοράς για την ανοιχτή επιστήμη, τη διεθνή συνεργασία και την καινοτομία. Από τη δημιουργία του World Wide Web στις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως τα σύγχρονα μεγαλεπήβολα ερευνητικά προγράμματα φυσικής υψηλών ενεργειών, ο οργανισμός έχει ενσωματώσει βαθιά στις αξίες του την ανοιχτότητα στη γνώση.

Στο πλαίσιο του ρόλου της ως Συντονιστής Ψηφιακών Υπηρεσιών στην Ελλάδα και με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο ψηφιακό περιβάλλον, η ΕΕΤΤ παρέχει τη δυνατότητα σε ερευνητές να υποβάλουν αιτήσεις πρόσβασης σε μη δημόσια δεδομένα που διαθέτουν και διαχειρίζονται πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (Very Large Online Platforms – VLOPs) και πολύ μεγάλες μηχανές αναζήτησης (Very Large Online Search Engines – VLOSEs). Στις παραπάνω κατηγορίες εμπίπτουν οι VLOPs και VLOSEs με μέσο μηνιαίο αριθμό ενεργών χρηστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ίσο ή μεγαλύτερο από 45 εκατομμύρια.

Η ψηφιακή εποχή έχει φέρει τεράστιες ευκαιρίες για μάθηση, επικοινωνία και δημιουργικότητα. Ταυτόχρονα, όμως, έχει αυξήσει τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο. Η απάντηση πολλών κυβερνήσεων και νομοθετών στην Ευρώπη ήταν η προώθηση συστημάτων επαλήθευσης ηλικίας — μια επιλογή που παρουσιάζεται ως αναγκαία για την προστασία των ανηλίκων από βλαβερό περιεχόμενο. Ωστόσο, αυτή η λύση είναι αναποτελεσματική, δυσανάλογη και συχνά επικίνδυνη, δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνει.

Η αποκάλυψη ότι μια απλή λειτουργία του WhatsApp επέτρεψε τη μαζική εξαγωγή δεδομένων από 3,5 δισεκατομμύρια λογαριασμούς δεν είναι απλώς ένα ακόμη περιστατικό κυβερνοασφάλειας. Είναι μια απόδειξη ότι το σημερινό μοντέλο λειτουργίας των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών έχει φτάσει στα όριά του, δημιουργώντας τεράστιους κινδύνους για την ιδιωτικότητα, τη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή οικονομία.

Το GNU Health αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα παγκοσμίως στον τομέα της Πληροφορικής της Υγείας. Είναι ένα ελεύθερο (Free/Libre) σύστημα διαχείρισης νοσοκομείων και πληροφοριών υγείας, το οποίο έχει βραβευτεί διεθνώς και χρησιμοποιείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τα Ηνωμένα Έθνη.

Η ψηφιακή μετάβαση της Ευρώπης εξελίσσεται ραγδαία, μεταμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο πολίτες, επιχειρήσεις και δημόσιες διοικήσεις αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Στην καρδιά αυτής της μετάβασης βρίσκεται μια συχνά αόρατη αλλά κρίσιμη προϋπόθεση: η διαλειτουργικότητα. Η ικανότητα διαφορετικών συστημάτων, οργανισμών και κρατών να ανταλλάσσουν δεδομένα και να συνεργάζονται απρόσκοπτα είναι το θεμέλιο για πραγματικά λειτουργικές, ανθρώποκεντρικές και διασυνοριακές ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.

Σε μια κρίσιμη καμπή για το μέλλον της ευρωπαϊκής ψηφιακής στρατηγικής, ένας ευρύς συνασπισμός οργανισμών, εταιρειών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών απευθύνει ανοιχτή επιστολή προς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καλώντας την ΕΕ να επενδύσει αποφασιστικά στο ανοιχτό λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης. Με αφορμή τη Σύνοδο για την Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Κυριαρχία, οι υπογράφοντες υποστηρίζουν πως η Ευρώπη δεν μπορεί να «αγοράσει» έτοιμη την κυριαρχία της· πρέπει να τη χτίσει με βάση τις δικές της αξίες, τους επιστήμονές της και την παράδοση συνεργατικής και ανοικτής καινοτομίας που τη χαρακτηρίζει.

Η κυβέρνηση της Σερβίας, σε μια στρατηγική κίνηση για την ενίσχυση της ψηφιακής της κυριαρχίας και την ασφάλεια των δεδομένων της, προχώρησε στην υιοθέτηση της πλατφόρμας ανοιχτού κώδικα Nextcloud. Το έργο, που υλοποιήθηκε από την εταιρεία πληροφορικής NETcom System d.o.o., αφορά στην παροχή μιας ασφαλούς και συμβατής με τον GDPR λύσης για την αποθήκευση, τον διαμοιρασμό αρχείων και τη συνεργασία μεταξύ των ηγετών, των υπαλλήλων και των μελών της Εθνοσυνέλευσης της χώρας.

Σε μια κίνηση στρατηγικής σημασίας για την ψηφιακή της κυριαρχία, η Αυστρία κάνει μια αποφασιστική στροφή προς το λογισμικό ανοιχτού κώδικα, απομακρυνόμενη από τις υπηρεσίες ξένων ιδιόκτητων cloud. Το Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων της χώρας (BMWET) ανακοίνωσε την επιτυχή μετάβαση σε μια εγχώρια υποδομή πληροφορικής που βασίζεται στις πλατφόρμες Nextcloud και LibreOffice.

Η συμμετοχή σε έργα ανοιχτού λογισμικού δεν είναι μόνο μια τεχνική δεξιότητα, είναι μια διαδικασία συνεργασίας, μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης. Ακόμα και χωρίς προηγούμενη εμπειρία στον προγραμματισμό, ο καθένας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά σε ανοιχτές κοινότητες. Αυτός ο οδηγός παρουσιάζει όλα τα απαραίτητα βήματα, εργαλεία και καλές πρακτικές για να ξεκινήσει κάποιος με ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

Η ανακαλυψιμότητα και η επαναχρησιμοποίηση των δημόσιων δεδομένων αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της ευρωπαϊκής στρατηγικής για μια Ενιαία Αγορά Δεδομένων. Στο νέο policy brief με τίτλο «DCAT-AP: The Standard for EU Data Discoverability» (Νοέμβριος 2025), η Interoperable Europe Academy παρουσιάζει με σαφή και προσβάσιμο τρόπο τον ρόλο του DCAT-AP ως το κεντρικό πρότυπο μεταδεδομένων της ΕΕ — και τα πρακτικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι δημόσιες διοικήσεις ώστε να το υιοθετήσουν.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις πιο επείγουσες και σύνθετες προκλήσεις της εποχής μας. Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, τα ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα και η απώλεια βιοποικιλότητας απειλούν οικοσυστήματα και κοινωνίες σε ολόκληρο τον κόσμο — ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες. Μέσα σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, τα ανοιχτά δεδομένα αναδεικνύονται σε έναν ισχυρό σύμμαχο για την κατανόηση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

Από το 2016, οι αρχές FAIR — ότι τα δεδομένα πρέπει να είναι Εντοπίσιμα (Findable), Προσβάσιμα (Accessible), Διαλειτουργικά (Interoperable) και Επαναχρησιμοποιήσιμα (Reusable) — αποτελούν το θεμέλιο της υπεύθυνης διαχείρισης ανοικτών δεδομένων. Ιδίως στην κοινότητα της ανοικτής επιστήμης, το FAIR διαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο δημοσιεύουμε, μοιραζόμαστε και επαναχρησιμοποιούμε επιστημονικά και δημόσια δεδομένα· έφερε μια κοινή γλώσσα σε ένα κατακερματισμένο οικοσύστημα.

Το Open Compute Project (OCP) ιδρύθηκε το 2011 από τη Meta Platforms (τότε Facebook) και άλλους εταίρους με στόχο το σχεδιασμό και ανάπτυξη υποδομών κέντρων δεδομένων μέσω δημοσίευσης σχεδίων ανοιχτού υλισμικού και λογισμικού. (Wikipedia) Η κοινότητα αυτή φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο οργανισμοί και εταιρείες μπορούν να υιοθετούν, να προσαρμόζουν και να συμμετέχουν σε κοινές προδιαγραφές και σχεδιασμούς, με αποτέλεσμα την καλύτερη αποδοτικότητα, την εξοικονόμηση κόστους, αλλά και την ενίσχυση της καινοτομίας. (Supermicro).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα δύο νέες προτάσεις, το Digital Omnibus και το Digital Omnibus on AI, εγκαινιάζοντας παράλληλα έναν “Ψηφιακό Έλεγχο Καταλληλότητας” (Digital Fitness Check). Με τα κείμενα αυτά ανοίγει ξανά –και μάλιστα εκ βάθρων– το θεσμικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια για την προστασία των δικαιωμάτων στον ψηφιακό χώρο. Πρόκειται για μια από τις πιο εκτεταμένες πρωτοβουλίες απορρύθμισης στην ιστορία της ΕΕ, με σημαντικές επιπτώσεις για την ιδιωτικότητα, τη διαφάνεια, την εποπτεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε ένα σημαντικό βήμα προς τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης μέσω του AI Act, με στόχο την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τους κινδύνους που συνδέονται με συστήματα υψηλού ρίσκου. Ωστόσο, παρά τις φιλόδοξες προθέσεις του, ο κανονισμός αφήνει ανοιχτά σοβαρά παράθυρα που μπορούν να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητά του και να ενισχύσουν πρακτικές μαζικής παρακολούθησης και διακρίσεων.

Η ψηφιακή εποχή έχει μεταμορφώσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο τα μουσεία επιτελούν την αποστολή τους: τη διαφύλαξη, τη μελέτη και, κυρίως, τη διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, αυτή η μετάβαση συνοδεύεται από ένα σύνθετο πλέγμα νομικών αβεβαιοτήτων – ιδιαίτερα γύρω από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η νέα μελέτη «Navigating Uncertainty: Legal Risk Awareness and Management in European Museums», που εκπονήθηκε από το Centrum Cyfrowe για την COMMUNIA, αποτυπώνει αυτό το παράδοξο: ενώ τα μουσεία έχουν εντολή να κάνουν την τέχνη και τη γνώση προσβάσιμες σε όλους, ο φόβος νομικής έκθεσης τα οδηγεί συχνά στην αυτολογοκρισία.

Μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και την αυξανόμενη ανάγκη για ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, τα Creative Commons και ο διεθνής συνασπισμός TAROCH (Towards a Recommendation on Open Cultural Heritage) ανακοίνωσαν τη δημοσίευση του Open Heritage Statement, το οποίο πλέον είναι ανοιχτό για υπογραφές από κυβερνήσεις, οργανισμούς και ιδρύματα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο κόσμος του σχεδιασμού, από κατασκευές και υπηρεσίες μέχρι λογισμικό, αλλάζει. Δεν αρκεί πια να «φτιάχνουμε εργαλεία για τους άλλους». Αν θέλουμε βιώσιμες λύσεις, που πραγματικά λύνουν προβλήματα και αντέχουν στον χρόνο, πρέπει να σχεδιάζουμε μαζί με τις κοινότητες που θα τα χρησιμοποιούν. Όχι ως «χρήστες» στο τέλος της αλυσίδας, αλλά ως συν-δημιουργοί από την αρχή.

Η ετήσια μελέτη “The 2025 State of Open Source in Financial Services” της FINOS και του Linux Foundation καταγράφει μια ιστορική μετατόπιση στον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι fintech επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται και αξιοποιούν το ανοικτό λογισμικό. Από μια εποχή επιφυλακτικής υιοθέτησης, ο χρηματοοικονομικός τομέας έχει πλέον περάσει σε μια φάση στρατηγικής ωριμότητας, όπου η ανοιχτότητα δεν αποτελεί απλώς τεχνολογική επιλογή, αλλά παράγοντα ανταγωνιστικότητας, καινοτομίας και βιωσιμότητας.