Ο όρος «τεχνητή νοημοσύνη ανοιχτού κώδικα» μπορεί να είναι φορτισμένος. Δανείζεται ορολογία από το λογισμικό ανοιχτού κώδικα (OSS) για να μεταφέρει την ιδέα ενός τεχνουργήματος τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να μοιραστεί, να τροποποιηθεί και να αναπαραχθεί με ελάχιστους περιορισμούς για τους χρήστες.

Στη σύγχρονη εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, όροι όπως “open weights” και “open source” συχνά χρησιμοποιούνται εσφαλμένα ως συνώνυμα, δημιουργώντας σύγχυση μεταξύ των χρηστών και των προγραμματιστών. Παρόλο που και οι δύο προσεγγίσεις προάγουν τη διαφάνεια και την προσβασιμότητα, υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές που επηρεάζουν ριζικά το πώς χρησιμοποιούμε και κατανοούμε τα μοντέλα AI.

Η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, και η Ευρώπη βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή αυτής της τεχνολογικής επανάστασης. Μια καθοριστική εξέλιξη ήρθε να ενισχύσει την ευρωπαϊκή παρουσία στον χώρο των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων μέσω της στενής συνεργασίας δύο πρωτοποριακών πρωτοβουλιών: του HPLT (High Performance Language Technologies) και του OpenEuroLLM.

Μετά από δύο χρόνια, έναν μήνα και τριάντα ημέρες ανάπτυξης, το Debian Project παρουσίασε με περηφάνια τη νέα του σταθερή έκδοση, το Debian 13 “Trixie”. Η νέα έκδοση αποτελεί ένα σημαντικό άλμα προόδου για μία από τις πιο ιστορικές και θεμελιώδεις διανομές Linux, που αποτελεί τη βάση για πολλές άλλες, όπως το Ubuntu και το Mint.

Tο Ίδρυμα NLnet ανακοίνωσε την επιλογή 39 νέων έργων που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Ταμείου NGI Zero Commons, συνεχίζοντας την αποστολή του για την ενίσχυση των ψηφιακών δημόσιων αγαθών και την υποστήριξη ενός ανοιχτού, αξιόπιστου και ανθεκτικού διαδικτύου.

Το Open Source Initiative – OSI ανακοίνωσε τη διάθεση μιας νέας υπηρεσίας API που προσφέρει πρόσβαση στη λίστα με τις επίσημες Εγκεκριμένες Άδειες OSI®. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας του οργανισμού να εκσυγχρονίσει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται και διαμοιράζει δεδομένα σχετικών αδειών, διευκολύνοντας την αναγνώριση και την επιβεβαίωση της συμμόρφωσης μιας άδειας με τον Ορισμό του Ανοιχτού Κώδικα (Open Source Definition).

Βάσει των τρεχουσών εξελίξεων, προκύπτουν αρκετοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την προστασία των δεδομένων και την ιδιωτικότητα. Αρχικά, το πορτοφόλι μπορεί να δημιουργήσει μοναδικά αναγνωριστικά για κάθε χρήστη (αν και θεωρητικά αυτό είναι απαραίτητο για την ταυτοποίηση του εκάστοτε χρήστη κατά την πρόσβασή του σε διασυνοριακές υπηρεσίες στην ΕΕ) και αρκετοί ειδικοί εκφράζουν το φόβο ότι αυτά τα αναγνωριστικά θα επιτρέπουν τη διαρκή παρακολούθηση και το συσχετισμό όλων των δραστηριοτήτων των χρηστών.

H Interoperable Europe Academy μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προωθεί τη διαλειτουργικότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στη δημόσια διοίκηση δημοσίευσε ένα policy brief με τίτλο Understanding the EU Once-Only TechnicalSystem (OOTS). Στόχος του είναι να παρουσιάσει με απλό αλλά αναλυτικό τρόπο το Once-Only Technical System (OOTS), το βασικό εργαλείο υλοποίησης της Αρχής «Μία Φορά Μόνο» (Once-Only Principle – OOP), το οποίο φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που πολίτες, επιχειρήσεις και δημόσιες διοικήσεις αλληλεπιδρούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η έννοια της ψηφιακής κυριαρχίας έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε κομβικό πολιτικό και στρατηγικό ζητούμενο. Η συζήτηση για τα δεδομένα, τις υπολογιστικές υποδομές( cloud ), την Τεχνητή Νοημοσύνη και την ανάγκη ελέγχου της τεχνολογικής μας πορείας από τις ίδιες τις κοινωνίες και τα κράτη μας, εντάσσεται σε ένα διεθνές πλαίσιο.

“Ο ανοικτός κώδικας είναι περισσότερο από μια τεχνολογική επιλογή – είναι μια στρατηγική απόφαση για ψηφιακή κυριαρχία, διαφάνεια και καινοτομία.” Με αυτή τη δήλωση αρχών, το κρατίδιο του Schleswig-Holstein καλεί τους κυριότερους παράγοντες της ευρωπαϊκής κοινότητας ανοικτού κώδικα στις Βρυξέλλες στις 3 Σεπτεμβρίου 2025 για το “OSPOs of Europe 2025”. Σε όλη την Ευρώπη, όλο και περισσότεροι δημόσιοι οργανισμοί δημιουργούν Open Source Program Offices (OSPOs) για να οδηγήσουν ενεργά αυτό τον μετασχηματισμό.

Τον Δεκέμβριο του 2023, δημοσιεύθηκε σε ένα επιστημονικό περιοδικό ένα άρθρο υπό τον τίτλο: «Παγκόσμιες Στρατηγικές Επιχειρήσεων στην Ψηφιακή Εποχή», με συγγραφέα τον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διομήδη Σπινέλλη. Το άρθρο, με πληθώρα βιβλιογραφικών αναφορών, πληρούσε όλα τα τυπικά κριτήρια μίας δημοσίευσης. Με μία, όμως, σημαντική διαφορά: Δεν είχε γραφτεί από τον κ. Σπινέλλη.

Στο μέσο της Ψηφιακής Δεκαετίας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ευρώπης είναι μετρήσιμος – και τα ανοιχτά δεδομένα καθιστούν αυτή την πρόοδο ορατή. Παρακολουθώντας επιλεγμένους δείκτες, αυτή η ανάλυση υπογραμμίζει πού η δυναμική είναι ισχυρή και πού παραμένουν κρίσιμα κενά.

Πώς μπορεί μια ιταλική εταιρεία να απενεργοποιεί λειτουργίες σε προϊόν που κάποιοι αγόρασαν πριν δέκα χρόνια από αμερικανούς εφευρέτες; Όπως πολλά «έξυπνα» προϊόντα, οι φορτιστές Juicebox απαιτούσαν σύνδεση με τους servers της εταιρείας για να προσφέρουν τις πλήρεις δυνατότητές τους. Τα προϊόντα αυτά, τα λεγόμενα tethered, έχουν μεν το πλεονέκτημα ενημερώσεων, αλλά κρατούν αιχμάλωτους τους πελάτες για όλη τη διάρκεια ζωής της συσκευής.

Τα Creative Commons (CC) ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι αναγνωρίστηκαν επίσημα ως Μη Κυβερνητικός Εταίρος (NGO Partner) της UNESCO, αποκτώντας συμβουλευτικό καθεστώς. Η UNESCO (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό) αποτελεί τον εξειδικευμένο οργανισμό του ΟΗΕ που προάγει τη διεθνή συνεργασία στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης, του πολιτισμού και της επικοινωνίας.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου CROPS και σε συνεργασία με την πρωτοβουλία Scientix®, ξεκινά ένα νέο διαδικτυακό μάθημα (MOOC) με τίτλο «From classroom to impact: Addressing societal challenges with citizen science.».

Από τις 13 έως τις 15 Οκτωβρίου 2025, οι Βρυξέλλες θα γίνουν το επίκεντρο της ευρωπαϊκής περιφερειακής συνεργασίας, φιλοξενώντας την 23η έκδοση της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Περιφερειών και Πόλεων (European Week of Regions and Cities – #EURegionsWeek). Η φετινή διοργάνωση, που διεξάγεται υπό το εμπνευσμένο μότο «Διαμορφώνοντας το Αύριο, Μαζί» (Shaping Tomorrow, Together), αποτελεί τη μεγαλύτερη ετήσια εκδήλωση που αφιερώνεται στην Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.